Fotowoltaika

Byłoby wspaniale, gdyby pomysł zakupu instalacji fotowoltaicznej pojawił się w Twojej głowie zanim wybudujesz dom. A nawet wcześniej – zanim kupisz działkę. Dlaczego? Te kilka zasad, które przedstawimy poniżej są kluczowe dla sensowności i efektywności takiej inwestycji. Te zasady powinieneś znać rozmawiając z firmą instalacyjną oferującą fotowoltaikę. Te zasady powinien też znać na pamięć przedstawiciel takiej firmy, próbujący namówić Cię na inwestycję. Jeśli nie zna, a poprzestaje na stwierdzeniu: „będzie Pan zadowolony”, omijaj taką firmę z daleka. Tak więc, to co poniżej, to wiedza dla obu stron: inwestora i firmy instalacyjnej. Jeśli obie strony mówią tym samym językiem, współpraca jest łatwiejsza.

Co jest ważne?

• Lokalizacja działki, powinna pozwalać na takie usytuowanie na niej budynku, by największa połać dachu mogła być skierowana na południe. Jeśli nie ma takiej możliwości - nie ma dramatu, ale musisz wiedzieć, że przy montażu paneli fotowoltaicznych na innych połaciach dachu niż południowa, ich efektywność spadnie od 5 do 25%. Będziesz potrzebował więcej paneli, by zaspokoić swoje zapotrzebowanie na prąd.
• Ile prądu będziesz potrzebował? No właśnie. To kluczowe pytanie. Jeśli mieszkasz w domu, na którym ma powstać instalacja fotowoltaiczna, znasz swoje zapotrzebowanie. Możesz zsumować zużycie prądu z faktur za ostatnie 12 miesięcy. Jeśli mieszkałeś do tej pory w mieszkaniu musisz wiedzieć, że dom wymaga więcej energii. Typowy dom jednorodzinny zużywa od 3000 – 6000 kWh rocznie. Możesz oszacować przyszłe zapotrzebowanie na podstawie parametrów planowanych w domu urządzeń. Ale to może nie wystarczyć. Możesz zapytać sąsiada lub kogoś z rodziny, kto posiada dom, ile zużywa prądu rocznie. Na tej podstawie (oraz innych parametrów takich jak m.in. kierunek usytuowania i kąt nachylenia połaci)  instalator wyliczy ilość paneli fotowoltaicznych do zainstalowanie na Twoim dachu, by produkowały prąd w ilości zgodnej z zapotrzebowaniem. Jeśli planujesz zamontować w domu takie wynalazki jak rekuperacja czy pompy ciepła – te systemy też zużywają energię elektryczną. Twoje zapotrzebowanie na prąd z dachu powinno to uwzględnić. Nie stresuj się. Aby prawidłowo to oszacować, zwróć się o pomoc do inżyniera OZE w dużej hurtowni instalacyjnej.
• Cień. Upewnij się, czy Twojej działki nie otaczają wysokie drzewa lub wysokie budynki. Wszystko co rzuca cień na działkę obniży wydajność Twojej instalacji. Zastanów się jakie wysokie będą drzewa, które dopiero sadzisz. Drzewa rosną! Nie ma problemu jeśli budujesz wieżowiec, którego dach wystaje ponad korony drzew i dachy sąsiednich budynków☺.
• Konstrukcja dachu. Jeśli dopiero zlecasz projekt swojego domu pamiętaj: im prostszy dach tym lepiej. Wybierając dach dwuspadowy, jednospadowy lub płaski można zaoszczędzić naprawdę sporo. To nie tylko oszczędność na prostszym montażu paneli PV, ale także wcześniej dekarz wystawi Wam zdecydowanie niższy rachunek. Unikaj okien połaciowych, jaskółek, itp. Pozwoli to na montaż paneli PV w jednej sekcji upraszczając montaż, ale także zapewni ład estetyczny na dachu. Moduły PV powinny być zainstalowane na połaci dachu (najlepiej skierowanej na południe), pod kątem 20–45 stopni.

A co jeśli Twój dom już istnieje, masz dach wielopołaciowy i w dodatku z oknami pozwalającymi oglądać gwiazdy nocą? Nie rwij włosów z głowy. Panele PV tutaj też da się zamontować; pewnie będzie z tym trochę więcej zachodu, ale nic nie jest stracone. Firma instalacyjna powinna przedstawić Ci projekt montażu paneli, uwzględniając wszystkie parametry: usytuowanie połaci dachowej, jej kąt nachylenia, cienie pojawiające się w miarę przesuwania się Słońca po niebie. Rysunki, tabele, miesięczne prognozy ilości prądu wyprodukowanego przez projektowaną instalację. Tego żądaj od instalatora. Bez tego nie rozpoczynaj inwestycji. Tu się nie da działać w myśl zasady: „nie takie rzeczy my ze szwagrem żeśmy montowali”. 

• Niezbędna powierzchnia na dachu. Typowy moduł fotowoltaiczny ma około 1,65 metra długości i około 1 metra szerokości. Wymagana przestrzeń montażowa pod panele dające     1 kWp instalacji wynosi ok. 5,5 - 6 m2 (z uwzględnieniem koniecznych przestrzeni instalacyjnych pomiędzy modułami). Znając ustalone zapotrzebowanie na energię łatwo wyliczyć ilość potrzebnych paneli PV i powierzchnię dachu niezbędną do ich montażu. Jeśli dopiero projektujesz dom, przekaż tę informację architektowi. Jeśli Twój dach już istnieje, firma instalacyjna rozrysuje usytuowanie paneli w przygotowanym dla Ciebie projekcie.
• Obciążenie dachu. Warto wiedzieć, że każdy z modułów fotowoltaicznych waży ok. 20 kg i po zamontowaniu na dachu będzie powodował jego dodatkowe obciążenie. Patrząc na powierzchnię paneli na dachach sąsiadów zastanawiasz się, czy Twój dach to wytrzyma.  Można przyjąć, że instalacja o mocy 5 kWp będzie powodowała dodatkowe obciążenie około 400 kg. Nie jest to obciążenie trudne do przeniesienia dla typowej więźby dachowej domu jednorodzinnego, więc śpij spokojnie. Jeśli jednak chcesz zamontować panele na starszym budynku niezmiernie istotne jest, by sprawdzić stan więźby dachowej oraz jej pokrycia. Elementy konstrukcyjne, tj. krokwie dachowe, nie mogą być spróchniałe lub zaatakowane przez grzyba. Pokrycie dachowe wykonane z blachodachówki lub blachy trapezowej nie może wykazywać śladów korozji, natomiast z dachówki ceramicznej lub betonowej – nie może być popękane.
• Lokalizacja falownika. To urządzenie wielkości niewielkiej walizki powinno być zamontowane w takim miejscu, by nie było narażone na pył i wilgoć. Wyśmienitym usytuowaniem jest garaż lub inne pomieszczenie techniczne, jakie zazwyczaj jest w domu. Istotna jest niewielka odległość falownika od rozdzielni głównej. Odległość od paneli też powinna być jak najmniejsza, ale o to czasem trudno. Instalator sobie poradzi i aby przeprowadzić przewody od paneli do falownika wykorzysta np. istniejące kanały wentylacyjne. Falownik może posiadać moduł Wi-Fi i będzie starał się połączyć z Twoją domową siecią internetową. Zadbaj zatem także o to, by sygnał Wi-Fi docierał do falownika, a wtedy na smartfonie (nawet będąc na końcu świata) będziesz mógł odczytywać bieżące i historyczne osiągi Twojej instalacji. Gdy już zostaniesz ekologicznym producentem prądu musisz przecież wiedzieć ile kilowatów wytworzyłeś i ile drzew uratowałeś przed wycinką☺.

Falowniki są ciche, ale jednak wytwarzają pewien hałas: od 25 do 35 dB. Weź to pod uwagę wybierając miejsce montażu. Ten hałas powstaje tylko w czasie pracy falownika, więc nocą, kiedy prąd nie jest wytwarzany, problem nie istnieje.

Jeśli Twój dom spełnia warunki techniczne do montażu paneli PV ( lokalizacja, powierzchnia dachu, kąt nachylenia połaci itp.) to odpowiedź na pytanie czy warto zainwestować w fotowoltaikę jest tylko jedna. TAK!  Jak widzicie – z wykrzyknikiem. Prawidłowo wyliczone zapotrzebowanie na energię i dobry projekt sprawią, że staniesz się samowystarczalny energetycznie.

Podwyżki cen energii elektrycznej Ciebie nie będą już dotyczyć. Co najwyżej sprawią, że Twój system szybciej się spłaci.

Obecnie okres spłaty to od 6 do 8 lat. A jeśli skorzystasz z ulgi termoizolacyjnej (obniżającej podatek dochodowy fotowoltaicznym indywidualnym inwestorom) lub otrzymasz dopłatę od Państwa – okres spłaty znacznie się skraca. Policz to spokojnie a przekonasz się, że żadna lokata bankowa nie da Ci takiej stopy zwrotu.

Możesz sfinansować inwestycję z kredytu, który w ramach programu CZYSTE POWIETRZE, ma preferencyjne oprocentowanie. I to wciąż się opłaca.

Posiadając instalację fotowoltaiczną stajesz się producentem prądu. Być producentem – świetne uczucie! Nadwyżki produkowanego prądu odbiera od Ciebie firma energetyczna. Zwraca, gdy masz większe zapotrzebowanie lub gdy nocą prądu nie produkujesz, a Twoja np. zamrażarka pracuje non stop.

WAŻNE: firma energetyczna zwraca Ci tylko 80% prądu, który jej przekazałeś. Trzeba to uwzględnić przy projektowaniu instalacji i ustalaniu jej mocy. Warto mieć pewną nadwyżkę mocy na te potrącane 20%, ale także na kolejne potrzebujące prądu pomysły, jakie mogą Ci przyjść do głowy. Np. że zafundujesz sobie pompę ciepła lub klimatyzację☺. Dobra firma instalacyjna lub inżynier OZE w dużej hurtowni z pewnością uwzględnią to w projekcie.

Jeśli już zdecydowałeś się na zakup fotowoltaiki, warto zrobić krok dalej. Mając własny prąd warto zainstalować pompę ciepła, a wtedy ciepła woda i ogrzewanie przestaną obciążać Twoją kieszeń. Sprawdź, co możesz zyskać: tu.

Wzrost zainteresowanie montażem instalacji fotowoltaicznej sprawia, że produkcja paneli PV wciąż rośnie. Dzięki temu, ceny elementów systemu spadają. 
Koszt instalacji wyliczysz w łatwy sposób przyjmując, że za 1 kWp (jeden kilowat zainstalowanej mocy) będziesz musiał zapłacić od 4 do 5 tysięcy złotych. To stawka uwzględniająca wszystkie składowe: koszt paneli, konstrukcji nośnej z okablowaniem i oprzyrządowaniem, falownika, montażu, projektu, dokumentacji, podłączenia do sieci i uruchomienia.
W tej układance 45% ceny generują panele PV. 20% to koszt falownika. 15% to koszt systemu montażowego, kabli i oprzyrządowania. 
Koszt ekipy montażowej (wykwalifikowani pracownicy z uprawnieniami wysokościowymi) oraz praca wykwalifikowanego elektryka (projekt, dokumentacja i podłączenia systemu do sieci energetycznej) pochłonie 20%  całej ceny. 
Oczywiście warto negocjować, choć to ma swoje granice. Lepiej by firma instalacyjna, by wyjść na swoje, nie chciała odbić sobie udzielonego rabatu stosując gorsze, tańsze elementy instalacji.

Jeśli jesteś wykonawcą instalacji fotowoltaicznej warto pamiętać o jeszcze kilku ważnych zasadach.

• Przy projektowaniu lokalizacji paneli PV na dachu konieczne jest zapewnienie właściwej ich odległości od instalacji odgromowej (jeśli istnieje). W praktyce jest to zazwyczaj odległość ok. 0,5 – 1,0 m. W przypadku braku odstępu separacyjnego należy zastosować wyższy poziom ochrony przepięciowej.
• Przy wymiarowaniu całego systemu (produkcja energii, jej zużycie i magazynowanie w sieci elektrycznej) istotnych jest kilka czynników:
  • w przypadku pracy w trybie współpracy z siecią (on-grid), cały system powinien być zaprojektowany w taki sposób, aby zapewnić możliwie wysoki wskaźnik zużycia własnego. Z ekonomicznego punktu widzenia można osiągnąć wartości między 20 a 40%, a w przyszłości, przypadku zastosowania dodatkowych akumulatorów elektrycznych, nawet do poziomu 65%.
• W celu oceny wskaźnika zużycia własnego i właściwego zaprojektowania systemu należy określić następujące dane liczbowe:
  • wartość produkcji energii z instalacji fotowoltaicznej;
  • współczynniki związane z lokalizacją instalacji (kierunek ekspozycji paneli, kąt nachylenia połaci);
  • parametry dopasowania i rozmiaru falownika;
  • wartość rocznego zużycia energii elektrycznej w gospodarstwie domowym;
  • przewidywane zapotrzebowanie grzewcze budynku i wybór technologii jego ogrzewania;
  • przewidywane zapotrzebowanie na ciepłą wodę użytkową i wybór technologii jej pozyskiwania;
  • indywidualizacja godzin zapotrzebowania na energię wynikająca z rytmu życia mieszkańców (czasy ogrzewania, obciążenia szczytowe, ciepła woda użytkowa);
  • zużycie energii elektrycznej przez pompę ciepła ( jeśli jest zainstalowana lub gdy planujemy jej montaż) lub inny system zastosowany do ogrzewania i produkcji ciepłej wody użytkowej.

1. Jak to działa?
   Panele fotowoltaiczne instalujemy na dachu lub na gruncie, łączymy je kablem, który następnie wpinamy do falownika. Falownik (inaczej inwerter) zamienia wytworzony z promieniowania słonecznego prąd stały na prąd zmienny i jest podłączany do naszej domowej sieci. To samoobsługowe urządzenie działa w ten sposób, by w pierwszej kolejności pobierana była energia słoneczna, a dopiero w drugiej płatna energia z zakładu energetycznego
2. Czy konstrukcja dachu wytrzyma nacisk paneli?
   Zestaw jest dobierany przez specjalistę w taki sposób, by mieć pewność, że konstrukcja dachu wytrzyma nacisk i najsilniejsze podmuchy wiatru. Jeżeli nie ma możliwości instalacji na dachu to wtedy instalujemy panele na ziemi.
3. Czy złe warunki atmosferyczne, takie jak śnieg i gradobicie nie zniszczą paneli?
   Absolutnie nie, panele przechodzą testy wytrzymałościowe. Kulka gradu o średnicy piłeczki do golfa wystrzelona z prędkością 80 km/h z odległości 100 cm nie powoduje żadnych uszkodzeń paneli (test został przeprowadzony przez firmę Selfa).
   Śnieg też nie stanowi problemu - panele wytrzymają nacisk o sile 800kg na m2, a poza tym już lekkie słońce roztopi śnieg na panelach.
4. Czy muszę zmienić umowę z energetyką?
   Nie, natomiast moc zestawu fotowoltaicznego nie może przekraczać tzw. “mocy zamówionej”. Wielkość mocy zamówionej możemy znaleźć na rachunku za energię elektryczną.
   Jeżeli "moc zamówiona" jest zbyt mała, to wtedy trzeba wystąpić do zakładu energetycznego o jej zmianę.
5. Ile trwa proces montażu?
   Wszystko zależy od wielkości instalacji i fachowości firmy instalacyjnej. W przypadku średniej wielkości gospodarstwa domowego są to 1-2 dni.
6. Czy system fotowoltaiczny jest bezobsługowy?
   System jest w 100% bezobsługowy – prąd produkuje się bez konieczności Twojej ingerencji.
7. Ile to kosztuje?
   Nie jest prawdą, że fotowoltaika wymaga pokaźnych nakładów finansowych. Ceny systemów fotowoltaicznych zaczynają się już od ok. 4 000 zł za 1kWp z montażem. Około 3 kWp pokryje zapotrzebowanie na RTV/AGD/oświetlenie przeciętnego gospodarstwa domowego.